Toàn cảnh thị trường cá rô phi trong và ngoài nước giai đoạn 2024–2025
Cá rô phi là một trong những loài thủy sản nuôi phổ biến nhất thế giới nhờ khả năng thích nghi cao, tốc độ tăng trưởng nhanh và giá trị dinh dưỡng tốt. Tuy nhiên, thị trường cá rô phi toàn cầu và trong nước hiện đang đối mặt với nhiều biến động đáng chú ý.
Nội Dung
Diễn biến thị trường cá rô phi toàn cầu
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), sản lượng cá rô phi toàn cầu dự kiến vượt mốc 7 triệu tấn vào năm 2025, với Trung Quốc, Indonesia và Brazil là ba quốc gia dẫn đầu về sản xuất. Tuy vậy, cung – cầu và thương mại quốc tế đang có nhiều thay đổi phức tạp.
Tại Hoa Kỳ, lượng nhập khẩu phi lê cá rô phi tươi trong tháng 9/2024 giảm mạnh 18% về khối lượng và 5% về giá trị do thiếu hụt nguồn cung từ Colombia và Brazil. Trung Quốc vẫn giữ vững xuất khẩu, nhưng chịu ảnh hưởng bởi mức thuế 45% đối với cá rô phi đông lạnh, buộc các doanh nghiệp nước này phải điều chỉnh chiến lược xuất khẩu.
Ngược lại, Indonesia ghi nhận mức tăng trưởng 21% về xuất khẩu cá rô phi trong 9 tháng đầu năm 2024, phản ánh xu hướng dịch chuyển nguồn cung sang khu vực Đông Nam Á.
Thị trường cá rô phi tại Việt Nam
Xuất khẩu sụt giảm
Năm 2023, xuất khẩu cá rô phi của Việt Nam đạt hơn 6 triệu USD, giảm 42% so với năm trước. Liên minh châu Âu (EU) vẫn là thị trường chủ lực, chiếm hơn 2 triệu USD, giảm 34% so với năm 2022; riêng Hà Lan chiếm gần một nửa trong số đó.
Tại thị trường Hoa Kỳ, xuất khẩu cá rô phi của Việt Nam giảm tới 71%, chỉ còn gần 1 triệu USD, do gặp khó khăn trong cạnh tranh về giá với sản phẩm cùng loại từ Trung Quốc – dù chất lượng của Việt Nam được đánh giá cao.
Các thị trường khác như Nhật Bản, Bỉ, Ý và Anh cũng chứng kiến sự sụt giảm mạnh, lần lượt giảm 62%, 56%, 38% và 85%.
Xem thêm: Ngành Cá Tra Và Vai Trò Trong Xuất Khẩu Thủy Sản Việt Nam
Tiêu thụ nội địa còn khiêm tốn
Thị trường trong nước chủ yếu phục vụ nhu cầu tiêu dùng nội địa nhưng chưa có sự phát triển đột phá. Tuy nhiên, trong bối cảnh xuất khẩu gặp nhiều khó khăn, việc đẩy mạnh tiêu thụ nội địa trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
Thách thức và cơ hội
Thách thức
- Áp lực cạnh tranh giá: Giá cá rô phi Việt Nam cao hơn so với Trung Quốc, gây khó khăn trong cạnh tranh tại các thị trường lớn.
- Rào cản kỹ thuật và thương mại: Việc Brazil tạm ngưng nhập khẩu cá rô phi từ Việt Nam do lo ngại dịch bệnh TiLV là một ví dụ điển hình.
- Biến động thị trường toàn cầu: Căng thẳng thương mại và sự mất cân đối cung – cầu tiếp tục ảnh hưởng đến khả năng xuất khẩu.
Cơ hội
- Dịch chuyển nguồn cung: Mỹ đang tìm kiếm nguồn cung thay thế Trung Quốc, mở ra cơ hội cho Việt Nam, Indonesia và Thái Lan.
- Khai phá thị trường mới: Các nước như UAE và Đức nổi lên như những thị trường tiềm năng.
- Nâng cao năng lực cạnh tranh: Việc áp dụng công nghệ nuôi trồng tiên tiến giúp tăng năng suất và giảm chi phí, tạo lợi thế cho sản phẩm Việt Nam.
Định hướng phát triển bền vững
Để thích ứng với biến động và nắm bắt cơ hội, ngành cá rô phi Việt Nam cần tập trung vào các giải pháp trọng tâm:
- Đa dạng hóa thị trường: Mở rộng xuất khẩu sang các thị trường mới nổi, giảm phụ thuộc vào các thị trường truyền thống.
- Nâng cao chất lượng, tối ưu giá thành: Ứng dụng công nghệ hiện đại trong nuôi trồng và chế biến để nâng cao chất lượng và hạ giá thành sản phẩm.
- Đảm bảo tiêu chuẩn quốc tế: Tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu về kiểm dịch, an toàn thực phẩm để vượt qua rào cản thương mại.
- Phát triển thị trường nội địa: Đẩy mạnh truyền thông, quảng bá lợi ích dinh dưỡng và gia tăng mức độ tiêu thụ trong nước.
Dù đối mặt với không ít thách thức, ngành cá rô phi Việt Nam vẫn có nhiều tiềm năng phát triển nếu biết tận dụng thời cơ, cải tiến công nghệ và định hướng đúng chiến lược thị trường.
