Nguyên nhân cá thiếu Oxy và cách khắc phục hiệu quả

Trong mô hình nuôi trồng thủy sản, cá thiếu oxy là một vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và năng suất thu hoạch. Hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử lý tình trạng này sẽ giúp người nuôi chủ động bảo vệ đàn cá, giảm thiểu thiệt hại kinh tế.

Nguyên nhân khiến cá thiếu oxy trong ao

Có nhiều nguyên nhân gây ra hiện tượng thiếu oxy trong ao nuôi cá, phổ biến nhất gồm:

• Mật độ nuôi quá cao: Khi số lượng cá vượt quá khả năng tự cung cấp oxy của ao, cá dễ bị thiếu oxy.
• Ô nhiễm nước: Chất thải hữu cơ, thức ăn dư thừa và phân cá tích tụ lâu ngày làm giảm chất lượng nước, sinh ra khí độc như NH₃, H₂S, cạnh tranh lượng oxy hòa tan.
• Sự phát triển quá mức của tảo: Tảo quang hợp ban ngày nhưng ban đêm lại tiêu thụ rất nhiều oxy, đặc biệt khi tảo bị chết đi sẽ làm tăng nhu cầu oxy sinh học (BOD).
• Thời tiết bất lợi: Mưa lớn, trời âm u kéo dài làm giảm ánh sáng mặt trời, ảnh hưởng đến quá trình quang hợp, từ đó làm giảm lượng oxy hòa tan.
• Không trang bị hoặc vận hành hệ thống sục khí kém hiệu quả: Các ao không có máy sục khí hoặc không chạy máy thường xuyên sẽ dễ dẫn đến tình trạng thiếu oxy.

Dấu hiệu nhận biết cá thiếu oxy trong ao

Người nuôi cần quan sát kỹ để phát hiện sớm những dấu hiệu cá thiếu oxy như:

• Cá nổi đầu vào sáng sớm: Đây là dấu hiệu rõ ràng nhất, cá sẽ tụ tập gần mặt nước để hớp khí.
• Cá bơi lờ đờ, phản ứng chậm: Cá thiếu oxy sẽ hoạt động yếu ớt, không linh hoạt như bình thường.
• Cá giảm ăn hoặc bỏ ăn: Khi oxy thấp, khả năng trao đổi chất giảm, cá ăn ít hơn hoặc không ăn.
• Nước ao có màu bất thường: Nếu nước chuyển màu xanh đậm, nâu đen hoặc xuất hiện nhiều bọt khí thì cần kiểm tra ngay lượng oxy.
• Xuất hiện cá chết rải rác: Nếu tình trạng thiếu oxy kéo dài, cá sẽ chết nhiều hơn, đặc biệt là các loài nhạy cảm.

Cách khắc phục tình trạng cá thiếu oxy hiệu quả

Khi phát hiện cá thiếu oxy, cần nhanh chóng áp dụng các biện pháp sau:

Bổ sung oxy kịp thời

• Vận hành máy sục khí hoặc quạt nước liên tục, nhất là vào ban đêm và sáng sớm.
• Tăng cường sục khí đáy để đẩy khí độc ra khỏi môi trường ao.

Quản lý mật độ nuôi

• Điều chỉnh mật độ phù hợp theo khuyến cáo từng loài cá.
• Sang thưa ao nuôi nếu mật độ đang quá cao.

Cải thiện chất lượng nước

• Thay nước định kỳ, cấp thêm nước mới sạch vào ao.
• Dùng chế phẩm sinh học để phân hủy chất hữu cơ, hạn chế sự sinh khí độc.

Kiểm soát thức ăn và tảo

• Cho cá ăn vừa đủ, tránh dư thừa gây ô nhiễm.
• Quản lý tảo ao: Sử dụng chế phẩm vi sinh hoặc biện pháp cơ học để kiểm soát mật độ tảo hợp lý.

Theo dõi thời tiết và chuẩn bị trước

• Những ngày trời âm u, mưa kéo dài cần bật máy sục khí liên tục.
• Định kỳ kiểm tra oxy hòa tan bằng dụng cụ đo chuyên dụng để chủ động phòng tránh.

Xem thêm: Cách nuôi cá rô phi hồng

Cá thiếu oxy là một trong những nguyên nhân chủ yếu gây chết cá hàng loạt trong nuôi trồng thủy sản. Để nuôi cá thành công, người nuôi cần nắm rõ nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết cũng như thực hiện các biện pháp phòng ngừa và xử lý kịp thời. Chủ động quản lý môi trường ao nuôi tốt sẽ giúp đàn cá khỏe mạnh, phát triển nhanh và đạt năng suất cao.