Bệnh Scurvy Trên Cá Mú Do Thiếu Hụt Dinh Dưỡng
Bệnh Scurvy là một bệnh lý nghiêm trọng do thiếu hụt vitamin C, gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và năng suất nuôi trồng cá mú. Trong nuôi trồng thủy sản, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quyết định đối với sự phát triển khỏe mạnh của cá mú. Khi nguồn dinh dưỡng không được cung cấp đầy đủ hoặc cân đối, cá dễ mắc phải các bệnh liên quan đến thiếu hụt chất, điển hình là bệnh này. Cùng Cá Nước Ngọt tìm hiểu về Scurvy cũng như các biện pháp phòng và trị nhé!
Nội Dung
Nguyên nhân gây bệnh
Bệnh Scurvy chủ yếu xuất phát từ sự thiếu hụt axit ascorbic, hay còn gọi là vitamin C, trong khẩu phần ăn. Vitamin C đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa và duy trì cấu trúc cơ thể cá. Khi thiếu vitamin C, cá không chỉ suy giảm khả năng sinh trưởng mà còn đối mặt với các biến chứng như biến dạng cột sống, tổn thương da, xuất huyết và nhiều dấu hiệu khác.
Ngoài nguyên nhân trực tiếp từ khẩu phần ăn, các yếu tố như chất lượng nguồn nước, áp lực nuôi dày đặc và thức ăn không được bảo quản đúng cách cũng góp phần làm giảm hiệu quả hấp thụ vitamin C ở cá. Những thói quen không tốt trong nuôi trồng, như không định kỳ kiểm tra hàm lượng dinh dưỡng trong thức ăn, cũng là nguyên nhân gián tiếp dẫn đến bệnh này.
Triệu chứng bệnh lý
Các giai đoạn ảnh hưởng
Cá trong giai đoạn phát triển thường sẽ bị ảnh hưởng nhất. Tuy nhiên, di chứng biến dạng cột sống có thể dễ dàng xảy ra ở giai đoạn cá giống khi ăn các ấu trùng không phù hợp hoặc khi chúng được cho ăn chế độ không có vitamin C. Giai đoạn phát triển nhanh là thời điểm cá cần lượng lớn vitamin C để hỗ trợ sự hình thành cấu trúc xương và mô liên kết.
Biểu hiện của cá mắc bệnh Scurvy
Cá bị ảnh hưởng biểu hiện các dấu hiệu như chán ăn, mỏm ngắn, xói mòn lớp phủ mang và vây, xuất huyết ở mắt và vây, xuất tiết, bụng sưng, hộp sọ bất thường, biến dạng hầu họng, hốc hác nghiêm trọng và các dị tật ở cột sống như cong vẹo.
Những cá thể bị bệnh thủy sản nặng thường kém linh hoạt, khó cạnh tranh thức ăn và dễ bị tấn công bởi các loài cá khác. Một số nghiên cứu, chẳng hạn như của Koesharyani và cộng sự (2001), đã chỉ ra rằng độ cong, vẹo cột sống ở cá mú Cromileptes alteelsis là biểu hiện rõ ràng do thiếu hụt axit ascorbic. Mặc dù vậy, bệnh Scurvy không phải là bệnh truyền nhiễm mà là hệ quả của chế độ dinh dưỡng mất cân đối.
Chẩn đoán bệnh
Mức độ thiếu hụt axit ascorbic của cá có thể được xác định qua quan sát độ cong của cơ thể, các tổn thương xuất huyết ở cột sống, cũng như qua phân tích mô bệnh học của mang và gan. Trong những trường hợp nghiêm trọng, việc xét nghiệm mẫu thức ăn để xác định hàm lượng vitamin C cũng là cách hiệu quả để chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh.
Mời bạn xem thêm
Phòng và trị bệnh
Phòng ngừa bệnh Scurvy bắt đầu từ việc cung cấp đầy đủ axit ascorbic trong khẩu phần ăn. Vitamin C cần được bổ sung dưới dạng ổn định, chẳng hạn như L-ascorbyl monophosphate hoặc L-ascorbyl polyphosphate, để đảm bảo hiệu quả hấp thụ và chống suy giảm chất lượng trong điều kiện bảo quản lâu dài.
Lựa chọn thức ăn
Thức ăn cho cá cần được lựa chọn từ các nhà cung cấp uy tín, đảm bảo không chỉ giàu dinh dưỡng mà còn phù hợp với từng giai đoạn phát triển của cá. Một số loại thức ăn công nghiệp đã được bổ sung vitamin C dưới dạng bền vững, giúp giảm thiểu nguy cơ thiếu hụt. Tuy nhiên, đối với các hộ nuôi sử dụng thức ăn tự chế, cần chú ý bổ sung vitamin C một cách khoa học và theo khuyến cáo từ chuyên gia.
Liều lượng bổ sung
Mỗi loài cá mú có nhu cầu dinh dưỡng khác nhau, do đó, việc xây dựng công thức thức ăn phù hợp với từng giai đoạn phát triển là rất quan trọng. Ví dụ, cá mú E. malabaricus cần ít nhất 30mg L-ascorbyl-2-phosphate trên mỗi kg thức ăn để duy trì sức khỏe. Trong điều kiện nuôi thâm canh, việc tăng cường liều lượng vitamin C có thể giúp cá chịu được áp lực môi trường và cải thiện sức đề kháng.
Kiểm soát chất lượng và môi trường
Bên cạnh việc đảm bảo thức ăn đủ dinh dưỡng, người nuôi cần duy trì môi trường nuôi sạch sẽ và ổn định. Chất lượng nước nên được kiểm tra định kỳ để tránh các yếu tố gây stress, làm giảm khả năng hấp thụ vitamin C ở cá. Các biện pháp này không chỉ phòng bệnh Scurvy mà còn giảm nguy cơ các bệnh khác do môi trường nuôi gây ra.
Bệnh Scurvy trên cá mú là một vấn đề nghiêm trọng nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh nếu đảm bảo chế độ dinh dưỡng hợp lý và cung cấp đầy đủ vitamin C. Việc đầu tư vào thức ăn chất lượng cao và quản lý dinh dưỡng khoa học không chỉ nâng cao hiệu quả nuôi trồng mà còn bảo vệ sức khỏe đàn cá, từ đó mang lại lợi ích bền vững cho người nuôi. Ngoài ra, việc nâng cao nhận thức của người nuôi về tầm quan trọng của vitamin C và các yếu tố dinh dưỡng khác là bước quan trọng để phát triển ngành nuôi trồng thủy sản theo hướng bền vững và hiệu quả hơn.
